Türkiye Cumhuriyeti Hukuku’nda İş Hukuku, çalışanların ve işverenlerin haklarını ve yükümlülüklerini düzenleyen hukuk dalıdır. İş Hukuku, çalışma ilişkilerinin kurulması, devam ettirilmesi ve sona erdirilmesi süreçlerini kapsar. Çalışanların sosyal ve ekonomik haklarını korumayı amaçlar ve iş dünyasının düzenli işleyişini sağlar. Türkiye’de İş Kanunu başlığı altında düzenlenen bu hukuk dalı, çalışma ilişkilerini ve iş hayatını düzenlemektedir.
İşte Türkiye Cumhuriyeti Hukuku’nda İş Hukuku’nun temel kavramları:
- İş Sözleşmesi: İş Hukuku’nun temel taşlarından biri olan iş sözleşmesi, işveren ile çalışan arasında kurulan anlaşmadır. İş sözleşmesi, tarafların hak ve yükümlülüklerini belirler ve çalışma ilişkisinin temelini oluşturur.
- İşçi ve İşveren: İşçi, bir işverene bağlı olarak çalışan kişidir. İşveren ise çalışanı istihdam eden ve ona ücret ödeyen gerçek veya tüzel kişidir.
- Çalışma Koşulları: İş Hukuku, çalışma saatleri, tatil günleri, ücret, fazla mesai, izinler gibi çalışma koşullarını düzenler. Çalışanların adil ve güvenli çalışma koşullarına sahip olmalarını sağlamayı amaçlar.
- Ücret ve Özlük Hakları: Çalışanların maaş, prim, ikramiye gibi ödemelerini ve diğer özlük haklarını düzenler. Çalışanlar, işverenlerinin özlük haklarına saygı göstermelerini ve adil ücretlendirilme sağlamalarını bekler.
- İş Güvencesi: İşçilerin işlerini kaybetmemeleri ve işveren tarafından haksız şekilde işten çıkarılmamaları ilkesine iş güvencesi denir. Türkiye’de iş güvencesi, belirli koşullarda işçilere sağlanmıştır.
- İş Sağlığı ve Güvenliği: Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği, İş Hukuku’nun önemli bir parçasıdır. İşverenler, çalışanların sağlığını ve güvenliğini koruma yükümlülüğüne sahiptir.
- Sendika ve Toplu İş Sözleşmesi: Çalışanların haklarını savunmaları amacıyla sendikalar kurulabilir. Toplu iş sözleşmesi, işçi sendikaları ile işverenler arasında yapılan anlaşmadır ve çalışma koşullarını düzenler.
- İş Mahkemeleri: İş Hukuku’ndan kaynaklanan ihtilaflar, özel olarak iş mahkemelerinde çözümlenir. İş mahkemeleri, işçi ve işverenler arasındaki uyuşmazlıkları çözmeye yönelik olarak kurulmuştur.
Türkiye’de İş Kanunu ve diğer ilgili mevzuat, çalışanların ve işverenlerin hak ve yükümlülüklerini düzenlerken aynı zamanda adil ve dengeli çalışma ilişkilerinin sağlanmasını hedefler. İş Hukuku, çalışanların emeğini korumayı, işverenlerin de düzenli işleyen bir iş ortamı sağlamayı amaçlar.
